Salzburg

W Boże Narodzenie 1818 roku w Oberndorfie pod Salzburgiem została po raz pierwszy zaśpiewana kolęda „Cicha noc“. Na Ziemi Salzburskiej spędzili większość swojego życia twórcy pieśni – ksiądz, Joseph Mohr i nauczyciel, Franz Xaver Gruber. Joseph Mohr przyszedł w Salzburgu na świat, a w wielu salzburskich gminach pełnił posługi duszpasterskie. Franz Xaver Gruber przybył w wieku 20 lat – po ukończeniu studium nauczycielskiego i rocznych praktyk – w 1807 roku do wioski Arnsdorf. Mężczyźni poznali się w Oberndorfie. Podstawą ich przyjaźni do końca życia było zamiłowanie do muzyki.

Przedstawiona tu 4-dniowa wycieczka, biorąca początek w Salzburgu, wiedzie przez Ziemię Salzburską do wszystkich siedmiu miejscowości związanych z kolędą. Są to przystanki życiowe obu twórców, którzy swoją pieśnią na trwałe zmienili Boże Narodzenie.

Dzień 1: „Czarujący Salzburg w okresie Bożego Narodzenia“

Miasto Salzburg po północnej stronie Alp i w samym sercu Austrii zalicza się do najpiękniejszych miast barokowych w Europie. Salzburscy książęta arcybiskupi odcisnęli swoje piętno na architekturze miasta i uczynili z Salzburga obecne Światowe Dziedzictwo Kultury UNESCO, będące jednym z najchętniej odwiedzanych miast na świecie.

W okresie adwentu miasto ze swoimi rozległymi placami i reprezentacyjnymi fontannami, wąskimi uliczkami i uroczymi dziedzińcami zamienia się w baśniową scenerię. Salzburski jarmark adwentowy na placach otaczających katedrę zalicza się do najstarszych i najbardziej znanych na świecie. Także na wielu dziedzińcach zamkowych, w twierdzy Hohensalzburg lub przed pałacem Hellbrunn otwierają swoje podwoje romantyczne i nastrojowe jarmarki przedświąteczne.

Atrakcje w Salzburgu:

• Spacer po Salzburgu z przewodnikiem śladami autora słów kolędy, Josepha Mohra. Licencjonowani przewodnicy pokażą nam między innymi zabytkową chrzcielnicę w katedrze, gdzie ochrzczeni zostali W. A. Mozart, a trzydzieści lat później Joseph Mohr, a także średniowieczną uliczkę Steingasse i Uniwersytet Salzburski.

Dzień 2: „Oberndorf, gdzie wszystko się zaczęło…“

Z Salzburga udajemy się kolejką podmiejską lub własnym samochodem do leżącego 20 km na północ miasteczka Oberndorf. Podróż kolejką trwa około 30 minut i wiedzie przez leżącą na Przedgórzu Alpejskim salzburską prowincję Flachgau. Kolejka zatrzymuje się także na przystanku w Arnsdorf, kolejnej miejscowości związanej z „Cichą nocą“, gdzie 22 lata żył i pracował Franz Xaver Gruber.

Oberndorf został oderwany od Laufen w 1816 roku.  Dawne przedmieścia zamożnego miasteczka zostały przyłączone do Salzburga, natomiast bogate śródmieście Laufen pozostało pod panowaniem Bawarii. Był to wielki cios dla mieszkańców uboższych prawobrzeżnych przedmieść na prawym brzegu Salzach. Oberndorf nie posiadał infrastruktury miejskiej, nie było tu ani urzędów miejskich ani parafii. Warto dziś wybrać się na spacer do Laufen przez otwarty w 1903 roku most, który w momencie swojego otwarcia uchodził za najpiękniejszy na terenach niemieckich. Podobnie jak w Salzburgu i w Hallein, fasady kamienic prezentują się w stylu typowym dla miast dolin Inn i Salzach. Jeszcze dzisiaj ponad Laufen unosi się dawna romantyka miasta flisackiego. Znad rzeki roztacza się wspaniały widok na górskie masywy Untersberg, Hoher Göll i pasma Tennengebirge na południu.

Atrakcje w Oberndorfie i w  Arnsdorfie:

• Zwiedzanie słynnej Kaplicy Cichej Nocy w Dzielnicy Cichej Nocy w Oberndorfie oraz nowo zaaranżowanej wystawy w muzeum, mieszczącym się w wyremontowanym budynku plebanii. Tutaj odwiedzający poznają okoliczności powstania kolędy „Cicha noc“ i historię tego miejsca.  Epoka i okoliczności powstania i rozpowszechnienia kolędy są kolejnym tematem, któremu poświęcona jest ekspozycja. Istnieje możliwość zwiedzania muzeum z przewodnikiem.
• W okresie adwentu odbywa się w Oberndorfie jarmark adwentowy i działa okolicznościowy urząd pocztowy. Stąd można wysłać do wszystkich miejsc na świecie kartkę pocztową z okolicznościowym znaczkiem pocztowym i okolicznościowym stemplem – dokładnie z tego miejsca, gdzie zrodziła się pieśń śpiewana przez cały świat.
• Spacer do sanktuarium pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Maria Bühel koło Oberndorfu. Motywy pielgrzymkowe wzniesionego w latach 1670 do 1673 kościoła odnoszą się do ważnej w tamtych czasach gałęzi gospodarki, jaką stanowiła żegluga po Salzach. Obrazy ołtarzy stworzył pochodzący z Laufen Johann Michael Rottmayr, jeden z najważniejszych przedstawicieli malarstwa monumentalnego pełni baroku, nacechowanego stylem włoskim.
• W Arnsdorfie zwiedzanie ekspozycji w Muzeum Cichej Nocy w najstarszym budynku szkolnym w Austrii, który w dalszym ciągu pełni swoją pierwotną funkcję. Gruber mieszkał tu 21 lat i tu skomponował melodię kolędy.
• Następnie zwiedzanie słynnego kościoła pielgrzymkowego „Maria im Mösl“.

Osobom podróżującym własnym samochodem polecamy wycieczkę do oddalonej o 55 kilometrów miejscowości Hintersee w regionie Fuschlsee (w Salzkammergut). Tutaj Joseph Mohr był prawie dziewięć lat wikarym. Tutaj Szlak Pamięci Josepha Mohra zaprasza na spacer wiodący od kościoła parafialnego do Kapliczki Pamięciu Josepha Mohra.

Dzień 3: „Mariapfarr w regionie wypoczynkowym Salzburger Lungau i Wagrain w Salzburskim Świecie Sportu“

Na południe od pasma Radstädter Tauern leży region wypoczynkowy Salzburger Lungau, a w nim 15 kurortów i 13 dolin. Salzburger Lungau, prawdziwy raj krajobrazowy i rezerwat przyrody, wpisany jest na listę UNESCO jako otoczony szczególną ochroną park biosfery. Miejscowość Mariapfarr, w której Joseph Mohr w 1816 roku jako młody wikary-koadjutor napisał wiersz pod tytułem „Cicha noc“, uchodzi za najbardziej nasłonecznioną miejscowość w Austrii. Niedaleko Mariapfarr na romantyczny spacer zapraszają „Longa-Mäander“. W roku 2015, w ramach wielkiej kampanii medialnej, rzeka ta została wybrana najpiękniejszym miejscem na Ziemi Salzburskiej i trzecim co do walorów krajobrazowych miejscem w Austrii.

Atrakcje w Mariapfarr:

• Muzeum Parafialne, Pielgrzymkowe i Ciechej Nocy w Mariapfarr poświęcone jest tematyce pielgrzymek w ich najróżniejszych aspektach. W ‘skarbcu’ możemy obejrzeć najcenniejsze klejnoty, będące własnością sanktuarium Mariapfarr.
• Zwiedzanie kościoła pielgrzymkowego i spacer do Fontany Cichej Nocy zdobiącej nowo powstały Plac Josepha Mohra.

Po południu jedziemy do oddalonego o 65 km miasteczka Wagrain w regionie Salzburskiego Świata Sportu, gdzie Mohr spędził ostatnie lata swego życia. Tutaj został pochowany i tutaj wspomina się ze szczególnym sentymentem jego zaangażowanie społeczne.

W Wagrain mieszkał także pięćdziesiąt lat znany salzburski pisarz i regionalny poeta, Carl Heinrich Waggerl (od 1897 do 1973). Za sprawą pięciu milionów sprzedanych książek i tłumaczeń Waggerl zalicza się do najpoczytniejszych niemieckich autorów XX wieku.

Atrakcje w Wagrain:

• Spacerując starannie oznakowanym szlakiem kulturalnym w Wagrain czujemy tajemniczą magię, unoszącą się nad miasteczkiem, w którym tak długo działał Joseph Mohr. Półtoragodzinny spacer prowadzi między innymi na plebanię w Wagrain, do kościoła z organami poświęconymi pamięci Mohra oraz na jego grób.
• Zwiedzanie Muzeum Cichej Nocy w Pflegerschlößl. Odwiedzający dowiedzą się tu wielu ciekawostek o słowach kolędy, przetłumaczonych na ponad 300 języków i dialektów. Część ekspozycji w muzeum poświęcona jest ponadto tematyce przemijania czasu. (Otwarcie: 3 grudnia 2017)

Dzień 4: „Powrót przez Hallein do Salzburga“

50 kilometrów dzieli Wagrain od Hallein. Ta rozwijająca się dynamicznie miejscowość jest obecnie głównym miastem powiatu Tennengau. Dzięki historycznym, wąskim uliczkom i charakterystycznym dla architektury w dolinach Salzach i Inn arkadom, zachowało swój niepowtarzalny, prawie że śródziemnomorski wdzięk.  Na górze Dürrnberg, u której stóp leży, wydobywano przez dwa tysiące lat drogocenną sól, którą transportowano statkami w dół rzeki Salzach. Zainteresowanym historią Celtów, żeglugą handlową po Salzach i dziejami salzburskich książąt-arcybiskupów, polecamy wypad do nowocześnie urządzonego Muzeum Celtów. Na Dürrnbergu warto zwiedzić kopalnię soli, która jako pierwsza kopalnia na świecie udostępniona była dla zwiedzających.

Atrakcje w Hallein:

• Kompozytor kolędy, Franz Xaver Gruber, żył w Hallein od 1835 roku do śmierci w 1863. Był kierownikiem artystycznym chóru kościelnego i organistą. Tutaj mógł się wreszcie bez reszty poświęcić swojej największej pasji – muzyce.  W okresie adwentu jeden z aktorów wciela się w rolę Franza Xavera Grubera i zabiera gości na zajmujący spacer po miasteczku, zatytułowany „Gruber osobiście“.
• Zwiedzanie kościoła parafialnego z nowymi Organami Cichej Nocy
• Zwiedzanie odrestaurowanego domu Grubera, gdzie mieści się dziś Muzeum Cichej Nocy Hallein. Zobaczymy tu m.in. oryginalną gitarę i rękopisy nr II, IV i V. Tutaj 30 grudnia 1854 roku Gruber napisał swój słynny „Autentyczny powód“, który jest dowodem na powstania kolędy w salzburskiej prowincji.

Polecamy szczególnie:

Goście podróżujący po Ziemii Salzburskiej mają okazję poznać ten region od strony kulinarnej. „Via Culinaria“ to liczący 194 strony, bezpłatny przewodnik kulinarny, rekomendujący łącznie 300 lokali gastronomicznych na Ziemi Salzburskiej i w jej stolicy. Adresy podzielone są na dziewięć szlaków tematycznych i, dla ułatwienia poszukiwań, podzielone na regiony. Cukiernie, restauracje rekomendowane przez prestiżowe przewodniki kulinarne i tradycyjne karczmy – tutaj każdy znajdzie coś na swój gust!

www.via-culinaria.com